CHƯƠNG TRÌNH ĐỀ CỬ TỈNH BANG (PNP) ĐÃ THAY ĐỔI BỐI CẢNH NHẬP CƯ CANADA

Theo một nghiên cứu mới của Cơ quan Thống kê Canada, mô hình nhập cư Canada đã thay đổi ngoạn mục nhờ vào Chương trình Đề cử Tỉnh bang (PNP).Chương trình PNP đã được giới thiệu tại tất cả các tỉnh, trừ tỉnh bang Quebec và Yukon, từ năm 1998 đến năm 2009.
Mục đích là để mở rộng việc định cư của những người nhập cư theo diện kinh tế bên ngoài các thành phố lớn của Canada và đáp ứng nhu cầu về lực lượng lao động của mỗi tỉnh bang và lãnh thổ.

Mỗi tỉnh và lãnh thổ có trách nhiệm thiết kế và quản lý chương trình PNP của mình. Các ứng viên có thể nộp đơn qua nhiều chương trình khác nhau. Mặc dù các chương trình có thay đổi giữa các tỉnh bang và lãnh thổ, nhưng có một số diện chính, bao gồm chương trình Người lao động có thư mời làm việc, Người lao động không có thư mời làm việc, diện doanh nhân khởi nghiệp và diện du học sinh.

Chương trình PNP đã liên tục mở rộng và đã có đến 68.000 ứng viên được tỉnh bang đề cử vào năm 2019. Năm đó, chương trình PNP là chương trình tuyển chọn lớn nhất cho những người nhập cư diện kinh tế, chiếm 35% tổng số người nhập cư mới tại Canada, tăng 1% so với năm 2000.

Mỗi năm, Bộ Di trú, Tị nạn và Quốc tịch Canada (IRCC) công bố một Bản Kế hoạch về Mức độ Nhập cư mới (“Immigrations Level Plan”) được sử dụng để hướng dẫn phương thức vận hành về vấn đề nhập cư. Vào năm 2023, Canada dự định sẽ chào đón 465.000 thường trú nhân mới, và con số này sẽ tăng lên 500.000 vào năm 2025. Mục tiêu của Bản Kế hoạch về Mức độ Nhập cư cho Thường trú nhân thông qua chương trình PNP vượt xa Chương trình Nhập cư Express Entry, đó cũng là chương trình định cư chính của chính phủ liên bang. Vào năm 2025, IRCC đặt mục tiêu chào đón 117.500 thường trú nhân thông qua chương trình PNP.

Sự phân bổ những người nhập cư diện kinh tế trên khắp Canada

Theo Nghiên cứu của Cơ quan Thống kê Canada cho thấy sự phân vùng về nhập cư diện kinh tế xảy ra đồng thời với sự tăng trưởng của chương trình PNP – khi PNP phát triển, Chương trình nhập cư diện kinh tế ít tập trung tại các khu vực trung tâm hơn tại Canada. Sự phân bố theo tỉnh bang của người nhập cư diện kinh tế mới đã thay đổi đáng kể từ năm 2000, khi thực tế không có ứng viên được đề cử tỉnh bang nào cho đến năm 2019.
Đặc biệt, tỷ lệ người nhập cư có ý định định cư tại Ontario (chủ yếu là Toronto) đã giảm từ 61% xuống còn 42% trong khoảng thời gian kể trên. Tỷ lệ người nhập cư đến British Columbia cũng giảm nhẹ, từ 17% xuống còn 15%.

Các tỉnh bang Prairie (thuộc vùng thảo nguyên) đã tăng đáng kể, tỷ lệ người nhập cư đến Manitoba và Saskatchewan đã tăng từ gần như không có thành khoảng 7%. Alberta có tỷ lệ tăng cùng với các tỉnh thuộc vùng Đại Tây Dương, với tỷ lệ tổng cộng tăng từ 1% lên 7%.
Những đặc điểm thay đổi của các ứng viên được đề cử tỉnh bang
Khi chương trình PNP càng phát triển, đặc điểm của những người được chọn thông qua chương trình cũng thay đổi đáng kể.

Thay đổi quan trọng nhất là gia tăng xu hướng chọn người nhập cư diện kinh tế đã có thu nhập tại Canada trước khi nhập cư, chính là các lao động nước ngoài tạm thời. Tỷ lệ ứng viên được đề cử trong độ tuổi từ 20 đến 54 đã từ 6% vào năm 2002 tăng lên 61% vào năm 2019 và tiếp tục tăng lên 72% vào năm 2021.

Nghiên cứu cho thấy những người nhập cư trước đây từng là lao động nước ngoài tạm thời tại Canada mang lại kết quả tốt cho thị trường lao động hơn, cả ngắn hạn và dài hạn, so với những người nhập cư không có kinh nghiệm làm việc tại Canada trước đó.
Có một sự tăng đáng kể về số lượng người nhập cư PNP có kinh nghiệm học tập tại Canada trước khi nhập cư. Năm 2019, 38% người nhập cư PNP mới có kinh nghiệm học tập tại Canada trước khi nhập cư, tăng từ 7% vào năm 2010.

Đặc điểm quan trọng khác là tuổi tác. Độ tuổi nhập cư đã giảm đi trong số các ứng viên được đề cử từ tỉnh bang trước đây. Tỷ lệ người nhập cư trong độ tuổi từ 20 đến 29 đã tăng từ 24% vào năm 2005 lên 38% vào năm 2019. Theo nghiên cứu, người nhập cư trẻ tuổi có xu hướng có đạt được kết quả kinh tế tốt hơn so với những người nhập cư lớn tuổi, đặc biệt về vấn đề dài hạn.

Khi tỷ lệ người được đề cử trong độ tuổi 20 tăng, tỷ lệ người được đề cử là đương đơn chưa kết hôn và chưa có con cái cũng tăng lên.
Khả năng sử dụng ngôn ngữ chính thức của người được đề cử từ tỉnh bang đã có những thay đổi lớn. Năm 2005, một phần năm người được đề cử không nói tiếng Anh hoặc tiếng Pháp. Năm 2019, số lượng người được đề cử không nói tiếng Anh hoặc tiếng Pháp khi đến Canada đã giảm xuống gần như bằng không, có thể do hầu hết các chương trình PNP hiện tại yêu cầu người được đề cử phải nói được tiếng Anh hoặc tiếng Pháp ở một mức độ nhất định.

Tỷ lệ người tuy có ngôn ngữ chính không phải tiếng Anh và Pháp nhưng lại sử dụng được hai ngôn ngữ đã tăng từ 64% lên 91% từ năm 2005 đến năm 2019.
Cuối cùng, các đất nước là nguồn gốc của người nhập cư diện kinh tế đã thay đổi. Xưa nay người nhập cư diện kinh tế đến Canada từ nhiều quốc gia khác nhau mà không có một quốc gia hoặc khu vực nào chiếm ưu thế, nhưng điều này đang thay đổi. Năm 2019, 70% số ứng viên mới xuất phát từ ba khu vực ở châu Á: Nam Á, Đông Á và Đông Nam Á.

Nhìn vào tương lai

Kể từ khi chương trình PNP ra đời, việc phân bổ người nhập cư diện kinh tế mới đã được đạt được thành công đáng kể. Đặc điểm của ứng viên tỉnh bang mới cũng đã thay đổi đáng kể, chủ yếu theo xu hướng cải thiện tình hình kinh tế.
Sự phát triển tiếp tục của PNP có tiềm năng tiếp tục thúc đẩy xu hướng nhập cư tập trung về các khu vực lớn hơn, nhằm đối phó tốt hơn với khó khăn về dân số và thị trường lao động ở các vùng khác nhau của Canada.
Như nghiên cứu đã chứng minh, số liệu, mô hình định cư và đặc điểm của người được đề cử tỉnh bang thay đổi theo thời gian và ảnh hưởng đến vai trò lao động và dân số của họ.