Bồ Đào Nha – Tổng quan về Hệ thống Giáo dục (Phần 1)

[tie_full_img][/tie_full_img]

TỔNG QUAN

[dropcap]B[/dropcap]ồ Đào Nha có tầm ảnh hưởng về văn hóa sâu sắc trên thế giới, khoảng hơn 300 triệu người nói tiếng Bồ Đào Nha, có vị thế chính trị khi đang là một thành viên của Liên Hợp Quốc và cũng là thành viên của Liên Minh Châu Âu, có vai trò lịch sử quan trọng khi là một trong những quốc gia thành viên sáng lập tổ chức NATO và khu vực đồng tiền chung Châu Âu. Là vùng đất của kiến thức và sự đổi mới, hệ thống giáo dục bậc đại học của Bồ Đào Nha gần đây được cải cách đáng kể với mục tiêu hiện đại hóa giáo dục, nền giáo dục tại Bồ Đào Nha đưa ra nhiều lựa chọn về các cơ sở giáo dục hiện đại, khóa học và các khóa huấn luyện phù hợp với sinh viên quốc tế với số lượng hơn 15,000 sinh viên ngoại quốc theo học tại Bồ Đào Nha mỗi năm.

Bồ Đào Nha là một trong những quốc gia trụ cột toàn cầu trong lĩnh vực kinh tế, chính trị, cũng như quân sự và là quốc gia tiên phong về hàng hải của Kỷ nguyên Khám phá (Age of Discovery). Vào thế kỷ 21, Bồ Đào Nha trở thành đất nước phát triển với nền kinh tế tiên tiến và mức sống cao cũng như một nền chính trị đổi mới. Nền giáo dục của quốc gia đứng thứ 35 trên thế giới và một số trường đại học tại đây góp mặt 5 lần trong bảng Xếp hạng về các trường đại học hàng đầu thế giới năm 2018 (QS World University Rankings 2018), vì vậy giáo dục Bồ Đào Nha thường xuyên là lựa chọn của sinh viên khi du học nước ngoài.

HỆ THỐNG GIÁO DỤC BẬC ĐẠI HỌC

Bồ Đào Nha thuộc một phần của chiến lực hiện đại hóa và di động hóa giáo dục xuyên Châu Âu theo hiệp ước Bologna. Mục tiêu của chiến lược này là nhằm mở rộng khả năng tiếp cận giáo dục bậc cao tại các nước Châu Ậu, cho phép trao đổi sinh viên giữa các quốc gia và đảm bảo tiêu chuẩn đào tạo toàn cầu.

Điều này có nghĩa rằng hệ thống giáo dục cấp cao tại Bồ Đào Nha sẽ chia làm ba nhóm bao gồm Chương trình Cử nhân bậc Đại học , Chương trình Thạc sĩ và chương trình Tiến sĩ sau Đại học.

Trường Bách Khoa và Đại học

Hệ thống giáo dục tại Bồ Đào Nha phân chia thành hệ thống trường Đại học và Bách Khoa, các trường này cung cấp các chương trình đào tạo theo ngành học. Cả hai hệ giáo dục đều có các cơ sở giáo dục công lập và tư thục. Hiện tại Bồ Đào Nha có 14 trường Đại học, 20 trường Bách khoa công lập, và 36 Đại học và 64 trường Bách khoa tư nhân.

Hệ thống trường Bách khoa cung cấp chương trình đào tạo nghề, công việc chuyên môn ở những ngành như điều dưỡng, giáo dục, kế toán và chăm sóc y tế. Trong khi đó, hệ thống trường Đại học đào tạo các chuyên ngành về y tế, luật, khoa học tự nhiên, kinh tế và tâm lý học. Cũng có một số ngành học bao gồm kĩ thuật, công nghệ, quản lý, đào tạo, thể thao và nhân văn học, các ngành kể trên được giảng dạy ở cả trường Bách khoa và trường Đại học. Thông thường, nếu sinh viên muốn có được văn bằng học thuật chung, họ nên theo học các trường Đại học, trong khi học sinh tìm kiếm một ngành học cụ thể nên nộp hồ sơ vào trường Bách khoa.

Các loại chứng chỉ

Licenciado (Bằng Cử nhân)

Cả trường Đại học lẫn trường Bách khoa đều có chương trình đào tạo Cử nhân. Đối với hệ thống trường Bách khoa, để nhận được bằng Cử nhân sinh viên phải hoàn thành 180 ECTs (Tín chỉ Châu Âu) và chương trình học thường kéo dài khoảng 6 học kỳ (thời gian từ 3 hoặc 4 năm). Đối với hệ thống trường Đại học, để nhận được bằng Cử nhân sinh viên phải hoàn thành từ 180 đến 240 tín chỉ trong khoảng thời gian từ 6 đến 8 học kì.

Mestre (Bằng Thạc sĩ)

Hệ thống trường Đại học và Bách khoa tại Bồ Đào Nha đều đào tạo trình độ Thạc sĩ. Chương trình Thạc sĩ của hệ thống trường Bách khoa cung cấp cho sinh viên kiến thức chuyên môn ở một ngành nhất định, trong khi chương trình Thạc sĩ tại các trường Đại học tập trung vào các đổi mới và liên quan nhiều hơn đến nghiên cứu. Học sinh thường phải đạt được từ 90 đến 120 tín chỉ trong khoảng thời gian từ 3 đến 4 học kỳ (1 – 2 năm).Ngoài việc đạt được đủ tín chỉ, sinh viên theo học chương trình Thạc sĩ phải hoàn thành viện bảo vệ luận văn, dự án, báo cáo thực tập.

Trong một số trường hợp, bằng Cử nhân sẽ được miễn trừ và sinh viên được cấp trưc tiếp bằng Thạc sĩ sau 4-6 năm học Đại học, ví dụ như ngành y. Một trong những điều kiện ban đầu để có thể lấy bằng Thạc sĩ không nhất thiết phải có bằng Cử nhân.

Doutor (Bằng Tiến sĩ)

Hệ thống trường Đại học và Bách khoa cũng cung cấp các chường trình đào tạo Tiến sĩ. Đây là bằng nghiên cứu độc lập được giám sát bởi các giáo sư đầu ngành, và chương trình yêu cầu sinh viên phải bảo vệ luận án tiến sĩ tại cuối kỳ học. Chương trình lấy bằng Tiến sĩ có thể mất đến 3 năm để học tập và nghiên cứu.

Các khóa học về ngôn ngữ

Ngôn ngữ giảng dạy tại các trường Đại học tại đây là tiếng Bồ Đào Nha, nhưng vẫn có một số khóa học giảng dạy bằng tiếng Anh. Đa số các trường Đại học đều yêu cầu trình độ tiếng Bồ tương đương B1/B2. Học sinh đến từ đất nước không có tiếng Anh là ngôn ngữ chính sẽ phải chứng minh khả năng Tiếng Anh thông qua việc thi TOEFL hoặc IELTS.

VISA CHO HỌC SINH QUỐC TẾ TẠI BỒ ĐÀO NHA

Đối với công dân thuộc các nước thành viên EU/EEA/Schengen

Học sinh, sinh viên là công dân thuộc các quốc gia trên không cần có visa để theo học tại Bồ Đào Nha, nhưng lời khuyên đưa ra cho các bạn học sinh, sinh viên vẫn nên nộp đơn xin cư trú khi đến học (Autorização de Residência). Sinh viên nên nộp đơn xin cư trú trong 4 tháng đầu tiên khi theo học tại đây, quy trình nộp hồ sơ có thể được thực hiện tại văn phòng hội đồng tại địa phương theo học (với phí đăng ký là 7 Euro). Học sinh từ khu vực EU/EEA có thể làm việc tại Bồ Đào Nha mà không bị gặp bất cứ hạn chế nào.

Đối với sinh viên quốc tế

Học sinh, sinh viên không đến từ khu vực EU/EEA có mong muốn được học tập tại Bồ Đào Nha cần có thị thực du học và giấy phép cư trú. HSSV phải được cấp visa du học trước khi đi, và phải đăng ký xin visa tại lãnh sự quán Bồ Đào Nha hoặc Đại sứ quán tại quốc gia của học sinh. Giấy phép cư trú có thể xin tại Sở Di Trú Bồ Đào Nha (SEF) khi đến Bồ Đào Nha.

Công dân của một số nước thuộc EU sẽ không cần visa cho những chuyến đi ngắn dưới 3 tháng và chỉ cần có passport còn hiệu lực để nhập cảnh vào Bồ Đào Nha. Có hơn 30 quốc gia được áp dụng quy định này bao gồm cả Mỹ, Canada, Úc và New Zealand.

Có 2 loại visa cho học sinh quốc tế khi theo học tại Bồ Đào Nha:

• Visa Schengen ngắn hạn – Schengen short-stay visa (Visa loại C): Visa này cho học sinh theo học các khóa ngắn hạn hoặc thực hiện khóa nghiên cứu tại Bồ Đào Nha. Visa có thời hạn không quá 6 tháng và được phép nhập cảnh một hay nhiều lần.
• Visa Schengen dài hạn – Schengen National long-stay (Visa loại D): Học sinh dự định theo học để lấy bằng cấp chính quy và ở lại Bồ Đào Nha hơn 90 ngày sẽ phải nộp đơn xin visa du học dài hạn và sau đó phải có thẻ cư trú khi nhập cảnh. Visa này cho phép HSSV có thể làm việc tại đây – tối đa 20 giờ mỗi tuần, hoặc làm việc toàn thời gian trong các kì nghỉ.

Làm thế nào để nộp đơn visa du học tại Bồ Đào Nha

Học sinh có thể bắt đầu nộp đơn xin visa ngay khi nhận được thư mời nhập học của trường. Việc xét hồ sơ xin thị thực sẽ được thực hiện tại Lãnh sự quán hoặc đại sứ quán Bồ Đào Nha tại quốc gia sở tại của học sinh – Học sinh cần đặt lịch phỏng vấn visa trên website và trên trang web học sinh cũng sẽ tìm thấy checklist các giấy tờ yêu cầu nộp. Thời gian xử lý visa từ 1 đến 3 tháng tùy thuộc vào quốc gia sở tại của học sinh.

Các giấy tờ yêu cầu có thể bao gồm:

– Form đăng ký (tải từ website của Đại sứ quán)
– Ảnh thẻ theo chuẩn passport
– Passport hết hạn không quá 3 tháng sau khi sinh viên đã hoàn thành chương trình học và đi về.
– Giấy tờ chứng minh tài chính
– Giấy tờ chứng minh đã mua bảo hiểm y tế
– Giấy tờ chứng minh đã mua máy bay đến Bồ Đào Nha
– Giấy tờ chứng minh chỗ ở khi đến Bồ Đào Nha
– Phí xét visa khoảng 170 Euro

Thẻ cư trú

Tất cả sinh viên quốc tế đều cần phải nộp đơn xin thẻ cư trú trong vòng 3 tháng kể từ ngày đến Bồ Đào Nha, thẻ này sẽ có giá trị trong vòng 1 năm. Sau 1 năm, thẻ có thể gia hạn đến 5 năm tại tại Sở Di Trú Bồ Đào Nha (SEF).

Các giấy tờ cần thiết để xin thẻ cư trú:

– Form đăng ký đã hoàn tất
– 1 passport hợp lệ và 1 bản photo passport
– 2 ảnh chuẩn passport
– Giấy tờ chứng minh tài chính
– Giấy tờ chứng minh đã mua bảo hiểm y tế
– Giấy tờ chứng minh chỗ ở khi đến Bồ Đào Nha

YÊU CẦU ĐẦU VÀO ĐẠI HỌC TẠI BỒ ĐÀO NHA

Đối với chương trình Đại học, những người có thể nộp đơn xin vào trường thông qua một cổng trực tuyến chung Candidatura Online. Các ứng viên có thể đăng ký chọn 06 trường Đại học, và xếp thứ tự trường ưu tiên từ cao đến thấp. Đối với chương trình sau đại học, học sinh có thể nộp đơn trực tiếp tại website trường đại học mà sinh viên mong muốn theo học, và các giấy tờ yêu cầu sẽ phải dịch sang tiếng Bồ Đào Nha nếu trường có yêu cầu.

Mỗi năm, Bộ Giáo dục Bồ Đào Nha công bố số lượng sinh viên cần tuyển tại các trường đại học/ bách khoa công và tư. Học sinh sẽ được xếp hạng theo điểm số trung bình để được xét vào các trường đại học. Vì vậy, các học sinh nên xem trước điểm đầu vào khi chọn trường Đại học.

Trường Đại học tại Bồ Đào Nha có thể chuyển đổi bằng cấp tại nước sở tại của học sinh sang trình độ yêu cầu tương đương tại đây. Vì vậy, đa số kết quả học tập của học sinh có thể được sử dụng để đăng ký và chuyển sang hệ thống điểm tại Bồ Đào Nha.

Thường có ba thời điểm chọn hồ sơ đại học tại Bồ Đào Nha. Năm học thường bắt đầu vào mùa Thu hoặc mùa Xuân. Các học sinh nên kiểm tra thông tin trường mà bạn đã chọn xin học vì thời hạn nộp hồ sơ ở mỗi trường là khác nhau, nhưng thông thường thì vòng xét tuyển đầu tiên kết thúc vào tháng 4 – 5, vòng thứ 2 kết thúc vào tháng 6 – 7 và vòng thứ ba vào tháng 8 – 9. Sinh viên sẽ nhận được kết quả từ 1 đến 2 tháng sau khi thời hạn nộp hồ sơ kết thúc.

Yêu cầu về chương trình Cử nhân

Để học chương trình Cử nhân, học sinh cần nộp học bạ THPT, một số trường khác còn yêu cầu học sinh phải vượt qua bài kiểm tra đầu vào. Những học sinh không thuộc công dân EU có thể làm bài kiểm tra này tại Đại sứ quán Bồ Đào Nha tại quốc gia sở tại của học sinh. Học sinh nên xin lời khuyên từ Văn phòng tiếp nhận bậc đai học (Higher Admissions Office) để biết thêm thông tin chi tiết về yêu cầu đầu vào của trường.

Yêu cầu về chương trình Thạc sĩ và và Tiến sĩ

Để đăng ký học chương trình Thạc sĩ, sinh viên cần có bằng Cử nhân hoặc các bằng cấp khác trong lĩnh vực liên quan. Để đăng kí học chương trình Tiến sĩ, sinh viên phải có bằng Thạc sĩ trong lĩnh vực liên quan.Vì Bồ Đào Nha nằm trong thỏa thuận Bologna nên bằng Cử nhân và Thạc sĩ của những quốc gia khác trong cùng hiệp định được công nhận tại đây.

Các chứng từ cần thiết đề đăng ký vào các chương trình giáo dục tại Bồ Đào Nha có thể bao gồm:

– Form đăng ký đã hoàn tất
– Bằng cấp/ chứng chỉ chứng nhận học sinh đã hoàn thành chương trình trung học/ Cử nhân/ Thạc sĩ
– Học bạ
– Thư ngỏ viết về mục đích theo học tại trường Đại học
– Về chương trình Cử nhân, học sinh phải làm bài thi đầu vào
– Một số chương trình học yêu cầu nộp danh mục các mục tiêu nguyện vọng, thành tựu, điểm mạnh, công việc, dự án học sinh đã hoàn thành (a portfolio of your work)
– Chứng từ đã nộp phí đăng ký học (50 euro)

Yêu cầu về ngôn ngữ

Đa số các chương trình được giảng dạy bằng tiếng Bồ Đào Nha, chỉ một số ít chương trình giảng dạy bằng Tiếng Anh.Vì vậy, thông thường yêu cầu đầu vào cho chương trình Cử nhân sẽ bao gồm bài kiểm tra trình độ tiếng Bồ Đào Nha. Đa số các trường đại học sẽ yêu cầu trình độ tiếng Bồ tối thiểu B1/B2. Tuy nhiên, yêu cầu cho chương trình như Thạc sĩ và Tiến sĩ sẽ ít hơn vì đa số đây là các chương trình này tập trung vào nghiên cứu và được thiết kế cho sinh viên quốc tế.

Nếu tiếng Anh không phải là tiếng mẹ đẻ tại quốc gia của học sinh, họ cần chứng minh trình độ tiếng Anh của mình. Các yêu cầu có thể khác nhau nhưng đa số đều chấp nhận những bằng cấp sau: IELTS, TOEFL, CAE/CPE, PTE A. Mức điểm tối thiểu thường là từ 5.5 – 6.5 cho IELTS, hoặc có điểm TOEFL như sau: 550 điểm (bài thi trên giấy), hoặc 213 điểm (bài thi trên máy tính) hoặc 80 điểm (bài thi làm trực tuyến).

Các trường đưa ra yêu cầu về ngôn ngữ là khác nhau, vì vậy học sinh nên liên hệ Phòng Đào tạo Quốc tế hoặc Phòng Đào tạo của trường để kiểm ra thông tin cho từng chương trình học.

Xem tiếp Phần 2